Momenteel zijn er 52 islamitische basisscholen in Nederland. Het islamitische onderwijs wordt gerekend tot het confessioneel bijzonder onderwijs. Dit soort onderwijs gaat uit van een bepaalde levensbeschouwing of geloofsovertuiging (in dit geval de Islam) die wordt meegegeven aan de leerlingen van de betreffende school. Confessioneel bijzondere scholen worden meestal bestuurd door stichtingen die in het leven zijn geroepen door religieuze instanties. De organisatie achter het islamitisch onderwijs is de ISBO (de Islamitische Scholen Besturen Organisatie) en is actief in de promotie van islamitische scholen in Nederland.
Koran en Soenna
Het islamitische onderwijs is gebaseerd op het naleven van de normen en de waarden van de Koran en de Soenna. De Koran is het heilige boek van de Islam en het Woord van Allah. Het is de goddelijke handleiding voor moslims. De Soenna is afgeleid van de Hadith, de overleveringen van het leven van de profeet Mohammed. De Soenna behelst het handelen van de profeet, zijn woorden en zijn daden. Deze handelswijze vormt het perfecte voorbeeld om na te volgen voor alle moslims. Religieuze waarden als respect, rechtvaardigheid, tolerantie, broeder- en zusterschap, edelmoedigheid, behulpzaamheid en vredelievendheid worden geacht te worden nageleefd zowel onder de leerlingen als onder het personeel van islamitische scholen. Dit geldt ook voor de islamitische voorschriften, zoals de kleding- en voedselvoorschriften. Bovendien wordt de Koran regelmatig gereciteerd, wordt er gezamenlijk gebeden en worden de islamitische feestdagen, zoals het Suikerfeest, dat nog feestelijker wordt met heerlijke taartjes besteld bij jeEigenTaart online, op school gevierd. Dit alles versterkt de saamhorigheid.
Taqwa
Volgens het ISBO is het van groot belang dat de leerlingen een godsbewustzijn (taqwa) ontwikkelen. Een godsbewustzijn heeft een positieve invloed op het gedrag van mensen, omdat het zelfreflectie stimuleert. Zelfreflectie is onmisbaar voor een innerlijk besef van goed en kwaad. De leidraad van de Islam is om Allah tevreden te stellen. De bedoeling van de taqwa is om goed gedrag te vertonen en goede handelingen te verrichten zodat Allah tevreden zal zijn.
Religieuze identiteitsvorming
Islamitisch onderwijs versterkt de islamitische identiteit van haar leerlingen. De islamitische identiteit wordt opgebouwd uit elementen van de reeds genoemde islamitische normen, waarden en voorschriften. Een islamitische identiteit is belangrijk als sociaal referentiekader. Het zorgt voor een veilige context en geborgenheid. Dit is de basis waarop verdere educatie, kennisoverdracht en het leren van andere vaardigheden plaatsvinden die nodig zijn voor het goed functioneren in de Nederlandse samenleving.
Recent onderzoek
Onlangs heeft Marietje Beemsterboer onderzoek gedaan naar het islamitisch (basis)onderwijs in Nederland en haar bevindingen zijn zeer hoopgevend. Haar conclusie is dat de islamitische scholen juist op een positieve manier bijdragen aan de integratie van moslimkinderen in de Nederlandse samenleving. Het gevoel van geborgenheid is cruciaal. Kinderen en hun ouders kunnen helemaal zichzelf zijn en voelen zich geaccepteerd omdat hun islamitische identiteit wordt begrepen en erkend. Op deze manier zijn islamitische scholen in staat een brug te slaan tussen de thuissituatie van moslimkinderen en de samenleving van multicultureel Nederland en kan een goede integratie plaatsvinden.
